آیا مشکلات سلامت روان بر عملکرد جنسی تأثیر دارد؟

به طور خلاصه بله. هنگامی که افراد مشکلات جنسی یا اختلال عملکرد جنسی را تجربه می کنند، اغلب علت را فیزیکی فرض می کنند. مطمئناً بسیاری از شرایط فیزیکی می‌توانند به اختلال عملکرد جنسی کمک کنند، از جمله دیابت، بیماری قلبی، مشکلات عروقی، اختلالات کف لگن، عدم تعادل هورمونی، مشکلات عصبی و سایر شرایط مزمن. با این حال، نقشی که سلامت روان در عملکرد جنسی یک فرد ایفا می کند را نباید دست کم گرفت.

تحقیقات پیوسته ارتباط بین اختلال عملکرد جنسی و شرایط سلامت روانی مانند افسردگی و اضطراب را نشان داده است. علیرغم ارتباط ثابت شده، تعیین اینکه آیا مسائل مربوط به سلامت روان باعث اختلال عملکرد جنسی می شود، اختلال عملکرد جنسی باعث مشکلات سلامت روان می شود یا یک رابطه دو طرفه بین این دو وجود دارد دشوار است. با این حال، موارد زیر برخی از راه‌هایی است که سلامت جنسی و سلامت روان ممکن است در تعامل باشند.

افسردگی و سلامت جنسی افسردگی وضعیتی است که می تواند منجر به از دست دادن علاقه به فعالیت هایی شود که قبلاً فرد از آنها لذت می برد، از جمله رابطه جنسی. افرادی که با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند اغلب دچار خستگی، بی تفاوتی، اعتماد به نفس پایین، کاهش انرژی، کاهش میل جنسی و ناتوانی در احساس لذت می شوند. آنها ممکن است از افرادی که دوستشان دارند، از جمله شرکای عاشقانه، دور شوند. همه این علائم می تواند تأثیر زیادی بر روی تمایلات جنسی فرد داشته باشد و ممکن است به اختلال عملکرد جنسی کمک کند. در یک مطالعه بر روی 132 شرکت‌کننده، 72 درصد از بیماران مبتلا به افسردگی تک قطبی از دست دادن علاقه جنسی و 77 درصد از بیماران مبتلا به افسردگی دوقطبی را گزارش کردند (کسپر و همکاران، 1985). داروهای ضد افسردگی، به ویژه مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)، همچنین می توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند. SSRI ها با کاهش میل جنسی و برانگیختگی، اختلال نعوظ، تاخیر در انزال و مشکلات ارگاسم مرتبط بوده اند (بالون، 2006).

اضطراب و سلامت جنسی مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی نیز با کاهش میل جنسی و برانگیختگی مرتبط است. از آنجایی که اضطراب می تواند حواس فرد را از محرک های جنسی منحرف کند، می تواند در چرخه پاسخ جنسی تداخل ایجاد کند و به میل و برانگیختگی جنسی آسیب برساند. از سوی دیگر، برخی از افراد مبتلا به اضطراب افزایش میل جنسی را تجربه می کنند که در موارد شدیدتر می تواند منجر به رفتارهای جنسی اجباری شود. مطالعات اخیر همچنین ارتباط قوی بین اضطراب و اختلالات جنسی مانند اختلالات ارگاسمیک و درد جنسی را نشان داده است. علائم اضطرابی مانند نگرانی، افکار وسواسی، هراس و ترس از زیر پا گذاشتن انتظارات دیگران با انزال زودرس (PE) در مردان و مشکل در رسیدن به ارگاسم در زنان مرتبط است. در نهایت، اضطراب ممکن است در ایجاد واژینیسموس در زنان نقش داشته باشد، وضعیتی که باعث می‌شود عضلات واژن به‌طور غیرارادی در پاسخ به تلاش برای دخول، اسپاسم شوند و این دخول را دردناک یا غیرممکن می‌کند. تجارب قبلی با رابطه جنسی دردناک یا نامطلوب ممکن است باعث ایجاد اضطراب برای تجربیات آینده شود و یک چرخه معیوب از اضطراب و اختلال عملکرد جنسی ایجاد کند.

سایر مسائل بهداشت روانی و سلامت جنسی

همه مسائل مربوط به سلامت روان با تشخیص رسمی همراه نیستند، اما این بدان معنا نیست که بر سلامت جنسی تأثیر نمی گذارد.

افرادی که با احساس گناه، استرس، اعتماد به نفس پایین، ناامنی در رابطه خود و/یا نگرانی در مورد عملکرد جنسی خود دست و پنجه نرم می کنند ممکن است متوجه شوند که این موقعیت ها بر سلامت جنسی آنها تأثیر می گذارد. زمانی که فرد با افکار و احساسات منفی سر و کار دارد، حضور کامل در طول یک برخورد جنسی دشوار است، که به نوبه خود ممکن است برانگیختگی و پاسخ جنسی را مختل کند.

حمایت و درمان برای مسائل بهداشت روان خوشبختانه، گزینه های درمانی برای مشکلات سلامت روان، درست مانند شرایط فیزیکی، وجود دارد. بیماران باید در جستجوی حمایت حرفه ای برای سلامت روان خود احساس قدرت کنند زیرا این امر به اندازه سلامت جسمی آنها مهم است. روانشناسان، روانپزشکان، مشاوران و درمانگران جنسی همگی کارشناسان آموزش دیده ای هستند که می توانند در مورد نحوه مدیریت شرایط سلامت روان و کاهش اثرات منفی که ممکن است بر سلامت جنسی داشته باشند، مشاوره ارائه دهند. دوره‌های تکنیک‌های شناختی-رفتاری، تمرکز حواس و مدیتیشن هم اکنون به صورت آنلاین و حضوری ارائه می‌شوند. بسیاری از افراد تمرینات یوگا و تنفس عمیق را برای سلامت روانشان مفید می دانند. صرف نظر از نوع حمایت یا درمانی که انتخاب می کنید، مهم است که به مسائل مربوط به سلامت روان نه تنها برای سلامت جنسی، بلکه برای رفاه کلی شما نیز توجه کنید.

Resources:

• Balon, R. (2006). SSRI-associated sexual dysfunction. American Journal of Psychiatry, 163(9), 1504-1509. https://ajp.psychiatryonline.org/doi/full/10.1176/ajp.2006.163.9.1504

• Basson, R., & Gilks, T. (2018). Women’s sexual dysfunction associated with psychiatric disorders and their treatment. Women’s Health, 14, 1745506518762664. DOI: https://doi.org/10.1177/1745506518762664

• Casper, R.C., Redmond, D.E., Katz, M.M., Schaffer, C.B., Davis, J.M., & Koslow, S.H. (1985). Somatic symptoms in primary affective disorder: presence and relationship to the classification of depression. Archives of general psychiatry, 42(11), 1098-1104. DOI: 10.1001/archpsyc.1985.01790340082012

• Cleveland Clinic. (2020, October 27). Sexual Dysfunction. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/9121-sexual-dysfunction

• Corretti, G., & Baldi, I. (2007). The relationship between anxiety disorders and sexual dysfunction. Psychiatric Times, 24(9), 16-21.

• Unlubilgin, E., Tetik, S., Aksoy, I., Yuksel, D., & Tekin, O.M. (2021). Relationship Between Adult Separation Anxiety and Attachment Styles and Vaginismus. The Journal of Sexual Medicine, 18(10), 1752-1758. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2021.07.005
• آقای دکتر حسین شاره (سکس تراپیست، زوج درمانگر و روانکاو)
  آقای احمد مهدی زاده (سکس تراپیست، زوج درمانگر و درمانگر اختلالات رفتاری)
  خانم مرجان اکبری (سکس تراپیست، زوج درمانگر و درمانگر اختلالات رفتاری)
  برای رزرو وقت مشاوره با کلینیک روانشناختی و سلامت جنسی رهیاب تماس بگیرید
  05138383193