گروه درمانی یا روان درمانی گروهی همانند روان درمانی انفرادی است با این تفاوت که در این روش روانشناس به جای تمرکز بر روی یک فرد و مشکلات مختص به وی با یک گروه و یا چندین نفر سرو کار دارد. هر یک از اعضا مشکلات خود را در گروه مطرح می کنند. بازخورد و مشکلات دیگر اعضا را نیز می شنوند و در مورد آنها نظر، احساسات و افکار خود را بیان می کنند. در نتیجه این تعاملات، اعضای گروه در روند ایجاد تغییرات به یکدیگر کمک می کنند و روانشناس نیز به عنوان عضو تسهیل گر و بی طرف مسائل گروه را در مسیر مناسب و تا رسیدن به بینش هر یک از اعضا نسبت به مشکل خود هدایت می کند. عموماً ، گروهها از ۴ الی 12 نفر كه بطور منظم هفته ای یكبار به مدت ۱ تا 1/5 ساعت دور هم جمع می شوند, تشكیل می شود. حضور كامل در تمام جلسات از آغاز تا پایان هر جلسه بسیار مهم است.
در مرکز تخصصی رهیاب درمان گروهی توسط برخی درمانگران متخصص بر روی طیفی از مشکلات جنسی، روانشناختی، شخصیتی و یا جهت بهبود اعتماد به نفس، خودآگاهی، روابط بین فردی و… صورت می گیرد.
در ذیل توصیفی تکمیلی تر از گروه درمانی ارائه می شود:
گروه درمانی چیست ؟
گروه درمانی یا روان درمانی گروهی همانند روان درمانی انفرادی است با این تفاوت که در این روش روانشناس به جای تمرکز بر روی یک فرد و مشکلات مختص به وی با یک گروه و یا چندین نفر سروکار دارد. هر یک از اعضا مشکلات خود را در گروه مطرح می کنند. بازخورد و مشکلات دیگر اعضا را نیز می شنوند و در مورد آنها نظر، احساسات و افکار خود را بیان می کنند. در نتیجه این تعاملات، اعضای گروه در روند ایجاد تغییرات به یکدیگر کمک می کنند و روانشناس نیز به عنوان عضو تسهیل گر و بی طرف مسائل گروه را در مسیر مناسب و تا رسیدن به بینش هر یک از اعضا نسبت به مشکل خود هدایت می کند.
طبقه بندی انواع گروه درمانی ها بر اساس علت تشکیل آن؛
گروه های فعالیتی
گروه های حمایتی
گروههای رویاروی و بین فردی
گروه های حل مسئله و آموزش محور (گروه درمانی های درمان محور)
گروه های روان تحلیلی (گروه درمانی رهبر مآبانه)
بسته به تشخيص، ممکن است گروه، همگن يا ناهمگن باشد.
چه مشکلاتی با استفاده از گروه درمانی می‌توانند درمان شوند؟
مشکلات و مسائلی که با استفاده از گروه درمانی قابل هستند گسترش وسیعی دارند، از جمله مشکلات مرتبط به؛
خود انگاره، نداشتن احساس هویت، عزت نفس و هدف و مقصود، تعارض‌های درون‌روانی حل نشده
مشکلات نشانه‌ای شامل اضطراب، افسردگی روان تنی، عملکرد ضعیف شغلی، برخورد غیر مؤثر با فشارهای روانی، مشکلات عاطفی
ناتوانی در ابراز اهمیت، ناتوانی در کنترل احساسات، پرخاشگری، روابط اجتماعی نامناسب، ناراحتی در جمع، ناتوانی در اعتماد به دیگران، اضطراب امتحان، مدیریت استرس
وابستگی شدید به دیگران، ابراز وجود بیش از حد، ناتوانی در برقراری ارتباط با جنس مخالف، اعتیاد، مشکلات زنانشویی مثل اختلافات و مشاجرات همسران و …
ویژگی افرادی که تحت گروه درمانی قرار می‌گیرند:
برای نوجوانان 14 الی 18 سال و جوانان 19 الی 40 سال و بزرگسالان 40 الی 65 مناسب است.
بسیار باید از انگیزه لازم برخوردار باشد، میل به تغییر داشته باشد و در راستای رسیدن به این هدف بکوشد.
ورود به برنامه گروه درمانی باید داوطلبانه باشد.
نظر به اینکه گروه درمانی اصولا فرآیند کلامی است، بیمار باید از مهارتهای کلامی و مفهومی کافی برخوردار باشد.
معتقد باشد که گروه نیازهای او را برآورده می‌سازد و مفید واقع می‌شود.
بیمار تدریجا به اثر گروه درمانی معتقد شود و آن را یک شیوه درمانی درست و مناسب می داند.
در گروه درمانی برای بیماران شدیدا افسرده، بیمارن مبتلا به اسکیزوفرنی حاد، اختلال شخصیتهای پارانوئید، اختلال شخصیت اسکیزوئید شدید، اختلال شخصیت جامعه ستیز، افراد مبتلا به بیمار انگاری و اختلال شخصیت خود شیفته در صورتی که گروه درمانی بلند مدت باشد، نمی‌توانند مفید باشند.
چه چیزی در یك گروه مشاوره ای رخ می دهد؟
عموماً ، گروهها از5 الی ۸ نفر كه بطور منظم هفته ای یكبار به مدت ۵/۱ ساعت دور هم جمع می شوند، تشكیل می شود. حضور كامل در تمام جلسات از آغاز تا پایان هر جلسه بسیار مهم است. در جلسات گروهی، شركت كننده ها درباه علائق و مشکلات شان بحث می كنند.
مراحل طبیعی در فرآیند گروه درمانی (3 مرحله ی اولیه)
گروه هنوز کاملا روشن نشده است. به درمانگر وابسته است چرا که درمانگر آن را بوجود آورده و ادامه فعالیت گروه به نظر اعضاء گروه نسبت به درمانگر ارتباط دارد. اعضاء گروه در انتظار راهنمایی و دستور العمل درمانگر هستند. در نظر آنها درمانگر شخصی با معلومات و متخصص است و اعضاء خود را وابسته به درمانگر احساس می‌کنند و نیز تلاش می‌کنند رفتارهای مناسب داشته باشند تا بتوانند در گروه ماندگار شوند، هر چند آگاهی کامل از اهداف گروه ندارند
در مرحله دوم وابستگی تغییر شکل می‌دهد و گروه یاد می‌گیرد که وابسته به درمانگر نباشد و مسئولیت پذیر باشد.
در مرحله سوم صمیمت بیشتری بین اعضاء گروه ایجاد می‌شود. اعضاء احساسات خود را بیان می‌کنند و واکنشهای مناسب در مقابل احساسات دیگران نشان می‌دهند. درمانگر در جلسه درمان حضور دارد، اما تنهااداره کننده جلسه نیست. سعی می‌کند به عنوان یک عضو گروه انسجام جلسه را حفظ کند. و از تکنیکهای مختلف در مورد اعضاء گروه و واکنشهای آنها استفاده کند.
هدف؛ یادگیری در مورد عادات و الگوهای احساسی-فکری-نگرشی و رفتاری و چگونگی نقش آنها در مشكلات می باشد. در نتیجه می توانیم عادات و رفتارهای جدیدی را یاد بگیریم كه به موفقیت بیشتر ما كمك نمایند. در اغلب مراكز، خدمات مشاوره گروهی نیز ارائه می شود. هر گروه حداقل توسط یك روانشناس هدایت می شود.
مزیت گروه‌درمانی بر درمان‌های فردی
فرد می‌تواند از مشاهده مشکلات دیگران که مشابه یا شاید شدیدتر از مشکل خود اوست، احساس راحتی و دلگرمی کند. از مشاهده رفتار دیگران می‌توان چیزهایی یاد گرفت و نگرش‌ها و عکس‌العمل‌ها را در تعامل افراد مختلف و نه فقط با یک درمانگر، شکافت.
گروه‌درمانی از لحاظ وقت و هزینه مقرون به صرفه‌تر از درمان انفرادی است، چون در آن‌واحد چند نفر درمان می‌شوند. در این روش افراد بیشتری شرکت کرده و درمان می‌شوند.
گروه درمانی به این صورت است که شرکت کنندگان می‌توانند مهارتهای اجتماعی موثری را یاد بگیرند و این سبک‌های ارتباطی جدید را روی دیگر اعضای گروه امتحان کنند. در عین حال اعضای گروه غالبا همسن هستند و گروه می‌تواند مقیاس کوچکی از جامعه باشد. چون گروهها می‌توانند به افرادی با مشکلات مختلف کمک کنند، اعضای گروه می‌توانند در کشف و رسیدگی به مسایل مهم از یکدیگر حمایت نمایند.
اولین کلینیک تخصصی غیردولتی روان درمانی و سلامت جنسی در تیر ماه 1392 با هدف ارتقاء سلامت روانشناختی، درمان مسایل جنسی و زناشویی، ارتقاء سلامت جنسی، تقویت رابطه زوجین و کمک به رفع مشکلات خانوادگی و در نتیجه استحکام روابط بین زوجین و اعضاء خانواده تاسیس شد.
