اعتقاد بر این است که مقاربت دردناک در زنان که با درد ناحیه تناسلی راجعه و پایدار در هنگام دخول مشخص می شود با بیش فعالی عضلات کف لگن و کاهش تحریک ناحیه تناسلی در ارتباط باشد. در حال حاضر، هیچ دستگاهی وجود ندارد که بتواند فعالیت کف لگن و تحریک تناسلی را به طور همزمان اندازه گیری نماید. این مقاله گزارشی درباره دستگاه مهبلی جدیدی را که می تواند هر دو اندازه گیری را به طور همزمان انجام دهد، ارائه می دهد.

مدل تبیینی اسپانو و لمونت از مقاربت دردناک پیشنهاد می دهد که مقاربت به درد پیش بینانه در موقعیت های دیگر منجر می شود که در کاهش لزجی مهبلی و افزایش فعالیت ماهیچه کف لگنی نمود می یابد. همین عامل باعث حفظ چرخه ی درد می شود. دیگر محققان معتقدند که فعالیت ماهیچه لگنی ممکن است در هنگامی که یک زن مضطرب است افزایش یابد، اما ممکن است این افزایش در اثر همبودی هایی همچون شرایط ادراری،  ژینکولوژیک و گوارشی نیز رخ دهد. این فرضیه و فرضیه های مشابه نقش هایی که فعالیت کف لگن و تحریک تناسلی در مقاربت دردناک بازی می کنند را تفکیک می کنند.

الکترومیوگرافی (EMG) سطحی مهبل برای اندازه گیری فعالیت کف لگن در زنان مبتلا به مشکلات درد جنسی به کار برده شده است. بررسی های مرتبط بر مقاربت دردناک برانگيخته شده(PVD) و واژینیسم تاکید داشته است و اختلال عملکرد کف لگن را به عنوان مهم ترین عامل در این شرایط در نظر می گیرند.

فتوپلتيسموگرافي مهبلی برای ارزیابی برانگیختگی تناسلی در مطالعاتی که پاسخ های زنان به فیلم های شهوت زا یا ارائه محرک دردناک را بررسی می کنند بکار می رود. یک بررسی توسط بروئر و همکاران از نظریه ی افت پاسخ جنسی ناشی از ترس از درد حمایت می کند.

ترس از درد به عنوان بخشی از یک واکنش دفاعی به افت برانگیختگی و افزایش فعالیت کف لگن منجر می شود. امکان دارد که ماهیچه های کف لگن به دلیل اتصال به سیستم لیمبیک به محرک هیجانی واکنش دهند.

برای درک بیشتر نحوه ی اثرگذاری اضطراب و ترس از درد بر پاسخ تناسلی و فعالیت ماهیچه کف لگن، اندازه گیری همزمان جریان خون تناسلی و EMG سطحی مهبل می تواند مفید باشد. از اینرو محققان دستگاهی را برای دستیابی به این هدف ساختند. هدف از این پژوهش تست نسخه دوم این دستگاه است.

در هنگامی که نمونه ها در حال تماشای 4 کلیپ فیلم که خنثی، جنسی، اضطراب انگیز و از لحاظ جنسی تهدید کننده توصیف شدند بودند، دامنه پالس واژن (VPA) و EMG سطحی مهبل بازبینی می شد. EMG سطحی مهبل همچنین در هنگامی که شرکت کنندگان انقباض های کف لگنی مستقل از کلیپ های فیلم داشتند مورد اندازه گیری قرار گرفت.

طبق تحقیق پیشین، محققان انتظار مشاهده ی افزایشEMG  سطحی مهبلی را در طول کلیپ ها ی اضطراب زا و از لحاظ جنسی تهدید کننده و VPA افزایش یافته را در طول فیلم جنسی داشتند. به علاوه، آن ها رابطه ی بین EMG سطحی مهبلی و VPA را نیز مورد بررسی قرار دادند.

انقباض های کف لگنی برای تست حساسیت دستگاه به فعالیت خودانگیخته ی کف لگنی به کار برده شد. طول انقباض های ناگهانی 1-2 ثانیه و طول انقباض های پایدار 10 ثانیه تخمین زده شد. انقباضات شامل انقباضات ماهیچه های کف لگنی به تنهایی و با دیگر گروه های ماهیچه ای بود. محققان انتظار مشاهده ی مقادیر بالاتر EMG را برای انقباضات ماهیچه های لگنی به تنهایی در مقایسه با حالت استراحت داشتند. به علاوه آن ها انتظار مشاهده ی مقادیر بالاتر EMG را برای انقباضات دیگر گروه های ماهیچه­ای در مقایسه با انقباض های ماهیچه های کف لگنی به تنهایی داشتند.

روش

36 زن دیگر جنس خواه با میانگین سنی 23 سال در بررسی شرکت داشتند. بیشتر این زنان دانشجویانی در هلند بودند. همه ی این زنان از لحاظ جنسی فعال بودند و پیش تر دخول جنسی داشته اند.

هر شرکت کننده 4 کلیپ فیلم 5 دقیقه ای را تماشا کرد. کلیپ خنثی دهکده ای هلندی را نشان می داد. کلیپ جنسی پیش نوازش، تحریک دهانی ناحیه تناسلی زن و دخول یک زوج غیر هم جنس را نشان میداد. کلیپ اضطراب انگیز از فیلم Cujo انتخاب شده بود و زن و کودکی را نشان می داد که توسط یک سگ مورد تهدید بودند. کلیپ تهدیده کننده جنسی از فیلم Extremities بود و زنی را به تصویر می کشید که توسط مردی که او را وادار به یک موقعیت جنسی کرد مورد تعقیب قرار گرفته بود.

پس از این فیلم زن دستور العمل هایی را در مورد انقباض های کف لگنی دریافت کرد. اولین گروه انقباض ها مربوط به ماهیچه های کف لگنی به تنهایی با استفاده از ضربه و تکنیک های نگهدارنده بود. در گروه دوم، به زنان گفته شد تا این مراحل را با استفاده از دیگر ماهیچه ها همراه با ماهیچه های کف لگنی تکرار کنند.

فتوپلتيسموگرافي مهبلی برای اندازه گیری VPA به کار رفت که شامل استفاده از منبع نور بود. الکترودها که روی فتوپلتيسموگراف قرار داشتند فعالیت کف لگنی را اندازه گرفتند. به هر شرکت کننده آموزش داده شد تا وسیله ی استریل را تا جایی که صفحه ی فلزی لبش را لمس کند به داخل مهبل فرو برد.

شرکت کنندگان پرسش نامه های تحریک جنسی ذهنی و تجربه ی هیجانی را قبل و بعد از نمایش هر کلیپ فیلم تکمیل نمودند. محققان داده های مربوط به عملکرد جنسی، عملکرد کف لگنی و تاریخچه ی تجاوز جنسی را نیز جمع آوری نمودند.

هر یک از زنان توسط یک آزمونگر زن آموزش دیده تست شدند. بعد از تخلیه مثانه،  هر زن خود وسیله ی مهبلی را به داخل فرو برد. پس از هر کلیپ فیلم، زنان یک دقیقه را توسط تکمیل یک تکلیف ریاضی صرف بازگشت به خط پایه کردند. دوره ی دو دقیقه ای خط پایه قبل از نمایش کلیپ فیلم بعدی در نظر گرفته شد.

بعد از بخش فیلم آزمایش، زنان پیش از شروع انقباضات کف لگنی یک دوره ی 5 دقیقه ای استراحت و یک ثبت خط پایه ی EMG دو دقیقه ای داشتند که با روش شرح داده شده در بالا ادامه می یافت.

ثبت EMG و VPA در طول بخش های خط پایه و فیلم در اولین قسمت آزمایش گرفته می شد EMG .در طول قسمت دوم نیز ثبت شد.

در انتهای آزمایش مصاحبه با هر زن انجام گرفت.

نتایج

97  درصد از شرکت کنندگان احساس راحتی را در طول آزمایش گزارش دادند و 94% گفتند که انجام تمرین های کف لگنی اصلا سخت نبوده یا تنها اندکی سخت بوده است.

مشخص شد که عملکرد جنسی برای همه ی زنان در طیف نرمال بود. تقریبا هیچ یک از زنان شکایت های کف لگنی نداشتند. چهار شرکت کننده اظهار داشتند که در گذشته مورد تجاوز جنسی قرار گرفته اند .

در مورد تحریک جنسی ذهنی، فیلم ها اثرات مورد نظر را بر افراد داشتند.

برای تجربه ی هیجانی، احساس شهوت در طول فیلم جنسی بیش از دیگر فیلم ها عمومیت داشت. تهدید و خشم در طول فیلم های اضطراب آور و از لحاط جنسی تهدید کننده بیش از فیلم های جنسی و خنثی بود.

اندازه گیری های VPA در طول بخش خط پایه نشان داد که هیچ اثر انتقالی بین فیلم ها وجود ندارد VPA .  به طرز قابل توجهی در طول فیلم جنسی در مقایسه با سه نوع فیلم دیگر بیش تر بود.

اندازه گیری EMG نیز نشان داد که هیچ اثر انتقالی بین کلیپ های فیلم وجود نداشت. اندازه گیری های EMGدر طول فیلم اضطراب انگیز افزایش یافت.

همانطور که انتظار می رفت هیچ ارتباطی بین نمرات EMG و شدت تجربه ی هیجانی مشاهده نشد، گرچه رابطه بین EMG در حین فیلم اضطراب انگیز و احساسات تداعی شده ی تهدید و خشم اندکی قابل توجه بود. احساسات قوی تر تهدید و خشم با پاسخ EMG قوی تر در ارتباط بود. نمرات VPA قوی تر با احساسات شهوت قوی تر در ارتباط بود.

همانطور که انتظار می رفت ارتباط منفی قابل توجهی در نمونه ها یافت شد. در طول فیلم اضطراب انگیز افزایش در EMG و کاهش در VPA وجود داشت.

برای بخش دوم آزمایش، مشخص شد که فعالیت ماهیچه کف لگنی بعد از هر مجموعه انقباضات به خط پایه بازگشته است. وقتی زنان تنها ماهیچه های لگنی را منقبض می کردند ثبت EMG در مقایسه با وقتی ماهیچه های لگنی را همزمان با دیگر ماهیچه ها منقبض می کردند بالاتر از خط پایه بود.

بحث و بررسی

این بررسی (تست دستگاه جدید اندازه گیری کننده ی فعالیت سطح لگنی (ثبت EMG) و تحریک تناسلی زن (ثبت VPA)) به طور کلی به نتایج مورد انتظار دست یافت. همانطور که پیش بینی می شد ثبت VPA در طول کلیپ فیلم شهوت زا بالا تر بود که نشان دهنده ی جریان خون مهبلی افزایش یافته ی ناشی از تحریک جنسی بود. دستگاه می توانست تغییرات در فعالیت کف لگنی را در پاسخ به کلیپ برانگیزاننده ی اضطراب که یک محرک هیجانی تهدید کننده بود شناسایی کند. ثبتEMG  در طول انقباضات داوطلبانه نشان داد که دستگاه به این تغییرات حساس بود.

تجربه ی هیجانی نشان داد که فیلم ها به وضعیت های هیجانی مورد نظر (خنثی، جنسی، مضطرب و وضعیت مختلط جنسی- مضطرب) دست یافته اند.

ثبت VPA در طول محتوای شهوت زا افزایش داشت و فعالیت کف لگنی در طول کلیپ های فیلم تهدید کننده افزایش یافت. با در نظر گرفتن این موارد، محققان نتیجه گرفتند «این نتایج از این اعتقاد که ساختمان عضلانی کف لگنی نسبت به محرک هیجانی و به ویژه اضطراب بسیار کنش گر است حمایت می کند و نشان می دهد که ویرایش جدید آزمایش بر خلاف نسخه ی اول به این واکنش پذیری بسیار حساس است».

محققان پیشنهاد دادند که «ممکن است فعالیت ماهیچه کف لگنی با افت جریان خون منتهی به مهبل در ارتباط باشد» اما تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.

محققان از نتایج بخش دوم این آزمایش به این جمع بندی رسیدند که وسیله ی جدید به اندازه کافی به اندازه گیری فعالیت کف لگنی داوطلبانه حساس بود.

بررسی بعدی نیز ممکن است به آنالیز جایگاه الکترود های EMG روی دستگاه بپردازد.

محققان 4 محدودیت را برای این بررسی مشخص نموند.

اول، عملکرد آغازین کف لگنی از طریق پرسش نامه ای در مورد شکایات جسمی رایج در افزایش تنوس ماهیچه اسکلتی کف لگنی اندازه گیری شد. ممکن است ارزیابی جسمی واقعی توسط یک پزشک یا فیزیوتراپیست ارزیابی صحیح تری را فراهم آورد.

دوم، از زنان خواسته شد تا انقباض هایی را در ماهیچه های کف لگنی و ماهیچه های لگنی همراه با دیگر گروه ماهیچه ها انجام دهند. در حقیقت، این سوال مطرح می شود که آیا انقباض ماهیچه های کف لگنی در تنهایی و خلوت نیز قابل انجام است؟

سوم، دستگاه تست شده بین گروه های ماهیچه ای کف لگنی (پوبورکتال، بولبوکاورنوز و بالا برنده مقعد) تمایزی قائل نمی شد. آنالیز هر یک از این ماهیچه ها به تنهایی می تواند مفید واقع شود. با این وجود، انجام این امر منوط به گذاشتن الکترود های سوزنی به داخل ماهیچه ها است که ممکن است برای نمونه های مورد بررسی خطرناک باشد.

سرانجام، فعالیت کف لگنی در پاسخ به اضطراب با کلیپ فیلم برانگیزاننده ی اضطراب افزایش یافته بود. با این وجود، یک زن مبتلا به مقاربت دردناک ممکن است اضطراب را در یک موقعیت جنسی واقعی به شکل متفاوتی تجربه کند.

محققان نتیجه گرفتند که دستگاه تست شده «برای اندازه گیری همزمان VPA و EMG کف لگنی مناسب است» و می تواند در بررسی های بعدی «ابزار ارزشمندی» باشد.

Stephanie Both PhD, Rik van Lunsen PhD, Philomeen Weijenborg PhD, Ellen Laan PhD

ONLINE: August 27, 2012 – The Journal of Sexual Medicine, DOI: 10.1111/j.1743-6109.2012.02910.x

ترجمه و تلخیص: فهیمه موسوی-دکتر حسین شاره